CONGOMA calling!

Lectori salutem! Graag neem ik jullie even mee naar mijn afgelopen werkweek, zomaar, om wat meer te horen over mijn activiteiten, uitdagingen en zo je wilt beslommeringen. Mooi woord, beslommering. Ik heb even wat synoniemen opgezocht: aangelegenheid, besogne, bezigheid, janboel, kopzorg, moeite, omslag, rompslomp, slameur, soesa, sores, zorg, trubbel. Opvallend dat wij, Nederlanders, met gemak 14 woorden hebben verzonnen om aan te geven hoe lastig het eigenlijk voor ons kan zijn. Maar in vergelijking met Oost-Congo valt het allemaal nog best mee, daar in ons kikkerlandje!

Maandag. We beginnen de dag met de wekelijkse veiligheidsvergadering, een MS-Teams bespreking over de veiligheidssituatie in het werkgebied. In Goma zitten we bij elkaar in een zaaltje, maar Bunia, Butembo en Zwitserland hebben we online. Vaak gaat het goed, maar deze week haperde de verbinding. Lastig vergaderen! Overigens gaat het met de veiligheid niet goed. In Goma is het grotendeels rustig, maar waar we de vluchtelingen helpen, verslechtert de situatie. Moeilijke afwegingen: hoe kunnen we ze alsnog bereiken? Welke minder onveilige omwegen kunnen we gebruiken om alsnog medicijnen aan te voeren? En wie wil dat voor ons doen?

Na de goed verlopen strategiemeeting van alweer anderhalve week geleden, ben ik met de uitwerking bezig. Daar gaat nog wel het nodige werk inzitten. Ik hoop voor mijn verlof over 4 weken een eerste opzet van het Country Strategy Plan klaar te hebben. De middag besteed ik samen met Hoofd Personeel (die thuis in Zimbabwe aan het werk is) tijd aan de invulling van een drietal vacatures. Voor elk daarvan hebben zich meer dan 50 kandidaten gemeld. Er wordt een shortlist van 10 gegadigden samengesteld die een paar on-line testjes moeten doen. Daarna nodigen we er 3 à 5 uit voor een gesprek.

Dinsdag. De wekelijkse directievergadering staat op het programma. Er valt altijd genoeg te bespreken en te coördineren. Ik merk dat ik het best ingewikkeld vind om te ervaren hoe er wordt gepland en leiding wordt gegeven. Vanzelfsprekend anders dan bij Defensie! Ik denk dat ik een goede balans heb gevonden om mijn ideeën in te brengen en tegelijk goed te luisteren en waar te nemen hoe de processen hier verlopen. Daarnaast krijg ik veel vertrouwen en dat is natuurlijk fijn. Later in de morgen weer een bespreking over personeelszaken, toelages en een wensenlijstje vanuit de Medezeggenschap. Toen ik dit avontuur begon, heb ik er niet bij stilgestaan dat ik in Goma ook mat dat soort onderwerpen te maken zou krijgen. Achterafgezien wel logisch: het is tenslotte gewoon een organisatie waar mensen aan het werk zijn en waar het erbij hoort.

Woensdag. Een plaatselijke correspondent van Reuters wil graag filmen in het ziekenhuis waar Medair patiënten met Mpox isoleert en behandelt. Ik merk aan de reacties binnen het managementteam dat men daarover nogal gereserveerd is. Ik vind het belangrijk om dit verzoek juist als een kans te zien om het werk van ons ook internationaal wat meer onder de aandacht te brengen. OK dan, zoek maar contact met de journalist en regel het maar. Zo gezegd, zo gedaan en een dag later ontvangt een medische collega van mij de correspondent in het ziekenhuis. Ben benieuwd naar het resultaat. Ik begrijp overigens de terughoudendheid ook. Als wij westerlingen de beelden van een armzalig ‘open luchthospitaaltje’ in Goma zien, kinderen met pokken en holle ogen, Medair mensen in witte jassen, wat gescheurde tenten en in onze ogen dubieuze hygiënische omstandigheden, dan kan al snel een verkeerd idee ontstaan: is dat nu hulp bieden? En dan zeg ik: ja mensen, dat is hulp bieden! Onder de gegeven omstandigheden is dat wat het is. Wen er maar aan!

Een groot project nadert de einddatum van 31 augustus. Vanwege de onveilige situatie hebben we de zorg op diverse locaties moeten opschorten. De geldschieter is het Pulled Fund van de Verenigde Naties, gecoördineerd door de Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). We vergaderen met ze en vragen of het mogelijk is om de termijn met 2 maanden te verlengen, om toch nog een aanzienlijk deel van het beschikbare geld te kunnen besteden. Ik bereid een mail voor met een uitgebreide toelichting. Het zou moeten lukken.

Donderdag. Volgende week wordt een audit uitgevoerd over een afgerond project en de week ernaar een zogenaamde ‘spot-check’ over een lopend project. Voor beide financiële controles moet veel worden voorbereid. Een paar mensen zijn al weken bezig met het verzamelen van de juiste documenten, facturen, betalingsbewijzen, transactielijsten en meer. Ongelofelijk dat alles in hard-copy moet worden aangeleverd. Metershoge stapels papier, netjes geordend, liggen op de inspectie te wachten. Kunnen we dan echt geen gescande documenten presenteren? Nee, dat kan echt niet! Ik ben aanspreekpunt voor de controleurs. Als ze er zijn zal ik toch eens een balletje opgooien.

Later hebben we op mijn verzoek een bespreking met het managementteam om even een paar zaken af te stemmen, te kijken wat er op ons afkomt en om wat taken te verdelen. Ik merk dat ik dat nodig heb: even plannen, even structureren, even wat orde in de soms chaotische omstandigheden scheppen.

We zijn ver in het verkrijgen van veel geld voor het komende jaar: ruim 2 miljoen dollar voor een ‘grant’ van UN OCHA. Een paar weken geleden hebben we ons ‘proposal’ aangeleverd. Vervolgens kwam er een vragenlijst terug die we hebben beantwoord en nu kwamen er weer vragen ter verduidelijking en controle binnen. Nog maar eens zaken navragen en uitzoeken. Dat lijkt wat veel van het goede, maar ik begrijp dat het voor iedereen heel duidelijk moet zijn hoe Medair dat geld gaat besteden en tot in de details vastgelegd moet worden, welke mensen en middelen daarvoor precies noodzakelijk zijn.

Vrijdag. Ik heb contact met Medair Engeland over eenop te zettenfondsenwerving. Ze willen zich graag richten op behandeling van cholerapatiënten in Congo. Het is de bedoeling om aan het publiek vastgestelde bedragen te vragen voor heel concrete zaken. Wat kun je doen voor 25 pond? En voor 40? Hoeveel kosten de medicijnen om 1 kind in leven te houden? Wat is nodig om een maand lang extra voeding aan een patiënt te geven? Wat kost een hygiëne kit? De middag heb ik weer grotendeels besteed aan het strategische plan.

Heb geen bijpassende foto’s maar wel een vrolijke van de mama’s!

Toch ook nog even aandacht voor de geschiedenis. In november 2000 kreeg Kabila het vermoeden van een complot tegen hem en liet hij soldaten die trouw waren aan commandant Nindaga oppakken, martelen en vermoorden. Nindaga had enkele dagen eerder een toespraak gehouden tijdens een bijeenkomst van 1.200 kadogo’s (kindsoldaten) in Kinshasa. Op 16 januari 2001 werd president Laurent-Désiré Kabila in zijn paleis in Kinshasa neergeschoten en gedood. De omstandigheden van zijn moord zijn onduidelijk en hebben aanleiding gegeven tot veel geruchten en meningsverschillen. Waar iedereen het wel over eens is: Kabila werd neergeschoten door een van zijn lijfwachten, de 18-jarige Rashid Mizele, een kadogo.

Kort na de moord publiceerde de Franse krant Le Monde een verhaal waarin documenten en details werden onthuld van het complot om Kabila te vermoorden. De verdachten waren voornamelijk kadogos die sinds 1996 onder Kabila’s commando stonden en ontevreden waren over hun slechte behandeling. De aanleiding voor de moord leek de executie van 47 kadogos te zijn geweest die beschuldigd werden van samenzwering tegen Kabila. De executie, bijgewoond door Kabila, vond plaats op de dag voor de moord!

Op 16 januari 2001 drong de moordenaar het kantoor van president Kabila binnen, terwijl Kabila samen met zijn economisch adviseur een bespreking had over een aankomende topontmoeting met Frankrijk. Kabila hoopte dat deze ontmoeting zijn presidentschap in Congo zou veiligstellen. De dader boog zich voorover boven Kabila en op het moment dat de president dacht dat zijn lijfwacht met hem wilde praten, trok deze plotseling een pistool en vuurde vier schoten af op de president. De moordenaar wist te ontsnappen, samen met een paar medeplichtigen

Binnen 15 minuten werd Kabila met een helikopter naar een plaatselijk ziekenhuis gebracht en vervolgens met spoed naar Harare in Zimbabwe, maar het mocht niet baten. Op 18 januari 2001 werd zijn overlijden beken gemaakt.