CONGOMA calling!

Eigenlijk gaat het hier voor mij zoals ik had gehoopt: veel verschillende zaken gewoon doen en ontdekken! De eerste week had ik een plekje op de logistieke afdeling. Daarmee kon ik een indruk krijgen van wat er zoal op logistiek gebied moet worden geregeld om spullen bij de vluchtelingen te krijgen. Hoewel veel zaken in dit land niet zo snel verlopen, vooral doordat de structuren (voor zover aanwezig) heel hiërarchisch zijn opgebouwd en de papierwinkel daardoor erg groot is, vormt het transport de grootste bottleneck. Het kan zomaar een maand duren om met een vrachtwagen een afstand van 300 kilometer af te leggen. Daarbij kan de (on)veiligheid een rol spelen, maar belangrijker is de toestand van de wegen, beter gezegd de modderpaden. Vrachtwagens komen vast te zitten, moeten losgetrokken worden, gaan kapot, moeten wachten op reservedelen, worden misschien toch leeggeroofd, kortom, verzin het maar.

De tweede week werd gevraagd of ik een bureautje wilde zoeken bij de adviseurs, om mee te krijgen waar die mee bezig zijn. En ik vond nota bene een plek waar ik mijn knieën ook nog eens kwijt kon! We hebben adviseurs op het gebied van medische zaken, voeding, WASH (water, sanitaire voorzieningen en hygiëne), personeelszaken, financiën, logistiek, fondswerving en community engagement. Dat laatste wordt ook door Medair erg belangrijk gevonden. Betrek de hulpbehoevenden bij jouw activiteiten: doen we de goede dingen op de juiste manier? Er komen verrassend veel goede ideeën en suggesties vanuit de vluchtelingen gemeenschappen naar boven, die voor mij onverwacht goed zijn georganiseerd.

Vorige week ging de projectcoördinator (PC) met verlof, zeg maar de operationele directeur van de Medair-basis hier in Goma. Of ik tijdelijk zijn werkplek wilde overnemen; dan komen de mensen vanzelf naar je toe en leer je meer van het werk. Nou dat klopte dus wel, sterker nog, ik heb het gewoon echt druk gehad! Wist ik veel dat aan het einde van de maand allerlei rapportages door de PC moeten worden goedgekeurd en ondertekend? Ik moest zelfs nog even ‘oefenboos’ worden op iemand van personeelszaken die vond dat ik een proces-verbaal moest schrijven over een of ander voor mij volstrekt onbekend personeelsprobleem. Als jij dat verhaal nu eens voor mij op papier zet, zei ik, dan zet ik er mijn handtekening wel onder! En zo geschiedde.

Maandag hoop ik naar Bunia te vliegen, zo’n 600 kilometer hier vandaan, om te kijken hoe het er op de tweede base aan toegaat.

De machtsovername in Congo door Laurent-Désiré Kabila in 1997 had een directe relatie met de genocide die in 1994 in Rwanda plaatsvond. Jullie hebben ongetwijfeld gehoord van de gevechten tussen de Hutu’s en de Tutsi’s, maar hoe zat dat nu precies? We staan de komende blogs met elkaar stil bij de achtergronden van die vreselijke volkerenmoord, om een beetje te kunnen begrijpen wat er vervolgens in Congo gebeurde.

Eerst even een paar bizarre feiten. Gedurende de genocide werden naar schatting minimaal 800.000 Tutsi’s vermoord. Dat was ongeveer 70% van de totale bevolkingsgroep. Het gebeurde in een periode van 100 dagen, van 7 april tot 15 juli 1994, precies 30 jaar geleden! De meeste moorden werden gepleegd door de Hutu-militie Interhamwe (betekent ‘zij die samen vechten’..). De internationale VN-vredesmacht die in Rwanda gestationeerd was, UNAMIR, greep niet in vanwege het krappe mandaat van de troepen. Dit is de VN op veel kritiek komen te staan. De genocide werd gestopt door de Tutsi-rebellenbeweging, bekend als het Rwandees Patriottisch Front, geleid door Paul Kagame. Na de overwinning werd Kagame vicepresident en minister van Defensie. Sinds 2000 is hij president van Rwanda.

En dan de Hutu’s en de Tutsi’s. De opvattingen over de geschiedenis van Rwanda waren in de koloniale tijd gebaseerd op de interpretaties van ontdekkingsreizigers als John Henry Morton Stanley uit de 19e eeuw. Zij veronderstelden dat de Tutsi’s van een ‘blanke’, Ethiopische oorsprong waren. De missionarissen en kolonisten vonden daarin een reden om de Tutsi’s een hogere intelligentie, cultuur en een aangeboren talent voor leiderschap toe te schrijven in vergelijking met de meer donkergekleurde Hutu’s.

Discriminatie tussen Hutu’s en Tutsi’s kwam ook in het schoolsysteem duidelijk naar voren. In 1928 vaardigde de Franse bisschop Classe richtlijnen uit die gebaseerd waren op de vermeende raciale verschillen tussen de groepen. Tutsi’s moesten met aanvullende studieprogramma’s opgeleid worden tot (lagere) leidinggevenden. Hutu’s daarentegen waren voorbestemd voor fysieke arbeid en werden van de studies uitgesloten. Voor de missionarissen en de overheid was het ingewikkeld om te bepalen hoe je de ‘rassen’ eigenlijk moest herkennen. De overheidsschool, de Groupe Scolaire, voerde in 1932 een minimumlengte in als toelatingseis, aangezien Hutu’s geacht werden kleiner te zijn dan Tutsi’s.

Nu zouden we zeggen: ‘het moet toch niet veel gekker worden’!