Misschien kennen jullie het gevoel : je bent met het vliegtuig en 2 koffers op pad naar je bestemming. Na aankomst en de nodige formaliteiten loop je naar de bagageband waar jouw koffers te voorschijn moeten komen. De eerste komt gelukkig al snel in beeld (in mijn geval de allereerste op de band!), maar de tweede laat op zich wachten. Na een minuut of 10 begin je toch wat nerveus te worden : het zal toch niet ?
Ik stond gisterenmorgen in die gemoedstoestand op Kigali Airport Rwanda te wachten op 50% van mijn bagage, een slordige 23 kilo. Na een half uur komt een man met een lichtgevend hesje en ook nog een vrolijk gezicht vertellen dat alle bagage op de band staat. Maar die van mij dus niet, ongetwijfeld achtergebleven in Nairobi Kenia waar ik overstapte. Er was 1 pluspunt : ik stond als eerste bij de ‘lost luggage balie’ en de rij achter mij groeide gestaag. Het scheelt als je niet de enige bent : ‘gedeelde smart is halve smart’ zullen we maar zeggen. Peter, de door Medair ingehuurde taxichauffeur uit Rwanda, stond mij keurig op te wachten en wist te vertellen dat hij al heel vaak te laat gearriveerde koffers had opgehaald en nagebracht. Dat zou hij deze keer ook zeker gaan doen.
Na ongeveer 4 uur rijden over de prima want strak geasfalteerde Rwandese wegen bereiken we de grens met Congo. Peter regelt een ‘bagagiste’, iemand die je helpt met het slepen van de koffer(s). Je gelooft het bijna niet, maar die van mij met toch echt 4 wielen, wordt door hem behendig op het hoofd gedragen. Is veel makkelijker, vindt hij.
C’est l’Afrique! Ik betaal Peter 70 US dollar, reken 90 dollar af voor een tijdelijk visum (wist ik van tevoren) en rijd met Guillaume, een Medair chauffeur de wondere wereld van Goma binnen. Het is inmiddels gestopt met zachtjes regenen : de honderden ‘motards’, bromfietsers die als taxi fungeren, spoelen door de nauwelijks geplaveide straten. De enkele verkeerslichten die we tegenkomen, worden door vrijwel iedereen compleet genegeerd en al gauw bevinden we ons in een druipende, luid toeterende, volledig vastgelopen, niet te ontwarren kluwen vervoersmiddelen. Inmiddels heb ik begrepen dat bij droog weer, de politie op de grotere kruispunten aanwezig is om het verkeer enigszins te regelen.
Het is inmiddels een uur of half 4 als we aankomen bij de Medair woonvilla. De 3 ‘mamans’ komen de keuken uitrennen en roepen : ‘karibu Jan!’. Toch leuk om te weten dat je van harte ‘karibu’ bent. Ik heb mij voorgenomen om een paar woorden Swahili te leren. Inmiddels weet ik dat je op dat welkom in Swahili ‘asante’ antwoordt, maar ik zei: ‘hakuna matata’ (geen probleem…) en dat vonden ook een erg mooi antwoord. De verlate lunch staat nog voor mij klaar en het avondeten om 18.00 al op tafel. En erg lekker, moet ik zeggen. Ik maak kennis met een paar collega’s, pak wat spullen uit, zie dat ik de minst belangrijke spullen veilig over heb, maak een praatje met de 3 bewakers, neem een lauwe douche met minimale waterdruk (maar wel in een eigen badkamer) en duik in mijn ruime kamer op een goede matras onder het mosquitonet. Je suis bien arrivé!
Inmiddels zit ook mijn eerste werkdag erop. Het klinkt misschien vreemd, maar ik heb mij vooral geconcentreerd op het kennismaken met de internationale en lokale collega’s en dan in het bijzonder op het onthouden van zoveel mogelijk namen! Ik weet hoe belangrijk dat in Congo is en ik heb er al zo’n 30 op mijn lijstje staan. Nu na het weekend de gezichten er weer bij herkennen. Ik heb een laptop in ontvangst genomen, kreeg een mobiele telefoon verstrekt en sprak al met veel collega’s. Verder heb ik 5 papieren ingevuld om een visum te krijgen dat 3 maanden geldig is, waarbij ook vragen als : namen van je vader en moeder, lengte, gewicht en bijzondere lichaamskenmerken langskwamen. Bij die laatste heb ik mijn grijze haar niet onvermeld gelaten, in deze streken niet alleen bijzonder, maar tevens getuigend van wijsheid…. Overigens kreeg ik het met die papierwinkel aangevraagde visum al binnen een paar uur in handen. Over het werk dat ik ga doen, kan ik nu nog weinig zeggen. Dat komt in de komende berichten ongetwijfeld ter sprake.
Ik heb het plan om, net als 15 jaar geleden, mijn belevenissen af te wisselen met wat feiten over het ontstaan van de vreselijke situatie hier in Oost-Congo. (Mocht je meer willen lezen over mijn ervaringen uit 2009 dan verwijs ik je graag naar mijn boekje ‘Danspassen op een lijdensweg’, hier boven te vinden). Want als je zo aan het lezen bent, zou je bijna vergeten dat op nog geen 40 kilometer afstand duizenden en nog eens duizenden mensen in nood zijn!
Zoals jullie wel weten, is Congo een Belgische kolonie geweest. Ene Pelle Stampe publiceert begin 2024 in een artikel voor Historia dat koning Leopold II Congo met list en bedrog in 1885 in handen wist te krijgen als zijn persoonlijke wingewest. In de jaren daarna hield de stroom van verschrikkelijke geruchten uit Kongo-Vrijstaat maar aan. Missionarissen en handelsreizigers berichtten dat de bevolking systematisch werd mishandeld door het koloniale leger. Het was nota bene de Britse regering die diplomaat Roger Casement in 1904 die kant op stuurde om de zaak te onderzoeken. In zijn verslag vermeldde hij dat de waarheid nog erger was dan de geruchten : hij schatte dat sinds 1885 zeker 3 miljoen Congolezen waren omgekomen door moord, ziekte en honger. In eigen land had Leopold nauwelijks macht, maar in Afrika werd hij absoluut heerser over een gebied dat 70 keer zo groot is als België. Ambtenaren rapporteerden direct aan hem terwijl miljoenen Congolezen dwangarbeid moesten verrichten. Als ze niet de vastgestelde rubberquota haalden, strafte het koloniale leger hen, veelal met het afhakken van de rechterhand. Vreselijk! Een Belgische onderzoekscommissie onderzocht de beweringen van Casement en het rapport was soms te huiveringwekkend om openbaar te maken. Inmiddels menen onderzoekers dat de helft van de ongeveer 20 miljoen inwoners in die tijd de ‘rubberterreur’ niet heeft overleefd. Met tegenzin accepteerde het Belgische parlement de controle over het gebied en eind 1908 was Leopolds regime eindelijk voorbij. Kongo-Vrijstaat werd omgedoopt in Belgisch Kongo. Pas in 1960, 52 jaar later, verlieten de Belgische machthebbers het Afrikaanse land. Wat helemaal bizar is : Leopold II heeft zelf nooit een stap in Congo gezet!
Hoe het met mijn koffer is afgelopen ? Die is inmiddels door Peter bij de grens afgeleverd en door een andere bagagiste aan mij overhandigd, niet op zijn hoofd, maar gewoon rollend.
- BLOG 37 | Op adem komen
- BLOG 36 | Veerkracht
- BLOG 35 | Hoe moet het nu verder?
- BLOG 34 | Alles went, jammer genoeg.
- BLOG 33 | Een andere kant van Congo
BLOG 37 | Op adem komen
Het is inmiddels ruim zes weken geleden dat ik de laatste blog schreef. Twee weken zonder blog is te verklaren: tijdens mijn verlof schrijf ik niet! Maar hoe zit het met de maand erna? Dat zal ik uitleggen.De titel van deze blog had ik al langer in mijn hoofd. Na de hectische weken die zeker…
BLOG 36 | Veerkracht
Een belangrijk gespreksonderwerp van de laatste tijd is resilience: hebben wij Nederlanders het vermogen om in onverwachte (crisis-) situaties en erna goed te kunnen blijven functioneren? Synoniemen voor resilience zijn ‘weerbaarheid’ en ‘wendbaarheid’. Ik gebruik liever het woord ‘veerkracht’ want de andere termen klinken mij te reactief, te passief in de oren. Veerkracht is het vermogen om je serieus voor te bereiden op moeilijke situaties, je aan te passen…
BLOG 35 | Hoe moet het nu verder?
Terwijl ik inmiddels rustig in een hotel ergens in Rwanda verblijf, haal ik de gebeurtenissen van afgelopen week terug in mijn gedachten. Na hevige gevechten kwam de stad Goma in handen van M23. Het was de afgelopen dagen wereldnieuws, eindelijk. Ik vertel jullie in grote lijnen wat ik zoal meemaakte. God zij dank kwam ik er ongeschonden doorheen. Hoe anders had…
BLOG 34 | Alles went, jammer genoeg.
Afgelopen week maakte ik wat aantekeningen over zaken in Congo die ik een half jaar geleden nog heel vreemd, triest of bijzonder vond en waar ik inmiddels, ik zou zeggen jammer genoeg, aan gewend bengeraakt. En de bommen en granaten rond Goma wennen helaas ook, niet alleen voor mij, maar kennelijk voor heel veel mensen in de wereld. Ik…
BLOG 33 | Een andere kant van Congo
De reacties op de blogs zijn mooi. Jullie lezen graag mee en waarderen de schrijfstijl. Jullie vinden mijn belevenissen indrukwekkend en mijn werk de moeite waard. Begrijp me goed, ik verzin dit niet zelf maar het is de grote lijn van wat ik van jullie, trouwe volgers of meer incidentele inloggers, terugkrijg. Maar, zo zeggen jullie, wat is…
BLOG 32 | Oorzaken en gevolgen
Vorige week beschreef ik Rwanda, land van duizend heuvels. Rwanda, vooruitstrevend vakantieland, waar de interne zaken op orde zijn, een groeiende economie en veel sympathie bij het westen. Daar waar de Rwandese president Kagame rust bracht in zijn eigen land, bracht hij die beslist niet in de regio. Het geweld laaide de afgelopen weken weer eens op, met directe gevolgen voor vluchtelingenstromen en daarmee voor het…
CONGOMA calling! 
Plaats een reactie